Թեմա: Փիլիսոփայութիւն

Բարեկամը

Այս գրքոյկը հայերէն թարգմանութիւնն է Ջորջո Ագամբենի l’amico փիլիսոփայական փորձագրութեան, ուր Ագամբեն կը դիմէ Արիստոտէլին, պեղելու բարեկամութեան իմաստը։ Բարեկամը որպէս այլ ինք մը՝ որու հետ կը բաժնենք. գոյութիւն ունենալու փաստը, ապրելու քաղցրութիւնը։

Ի՞նչ է ժամանակակիցը

Այս գրքոյկը հայերէն թարգմանութիւնն է Ջորջո Ագամբենի Che cos’è contemporaneo? դասախօսութեան, որ կը վերաբերի մարդու եւ իր ժամանակի յարաբերութեան։ Ինչպէ՞ս ըլլալ ժամանակակից, պահելով որոշ հեռաւորութիւն մը ներկայի պայմաններէն։

Ի՞նչ է տրամադրիչը

Այս գրքոյկը հայերէն թարգմանութիւնն է Ջորջո Ագամբենի Che cos’è un dispositivo? փիքլիսոփայական փորձագրութեան, ուր տրամադրիչները կը ներկայացուին որպէս գոյացող ցանց մը՝ ուժի եւ իմացութեան յարաբերութիւններու։ Կ՚անդրադառնանք թէ տրամադրիչները միմիայն պարզ թեքնաբանական միջոցներ չեն եւ կը յաջողին էապէս այլափոխել մարդկային կեանքը։

Սեռականութեան պատմութիւն

Հայերէն լեզուով առաջին անգամ ըլլալով լոյս կը տեսնէ Ֆրանսացի յայտնի փիլիսոփայ եւ պատմագէտ Միշէլ Ֆուկոյի «Սեռականութեան պատմութիւն» հանրածանօթ գործին առաջին հատորը (Իմացութեան կամեցողութիւնը, 1976-ին հրատարակուած), Մարկ Նշանեանի թարգմանութեամբ եւ աշխատասիրութեամբ։ «Յաւելուած»-ով մը թարգմանաբար տրուած են նաեւ նոյն տարին կատարուած հարցազրոյց մը Ֆուկոյին հետ, եւ «Սեռականութեան պատմութիւն» շարքին յաջորդ հատորներուն համար նախատեսուած յառաջաբան մը։ Հատորը թարգմանիչին […]

Վիպումներ

Սոյն գիրքը կը հրամցնէ ֆրանսացի վիպագիր եւ քննադատ Մորիս Բլանշոյի (1907-2003) գրիչէն ելած երեք «պատումներ»ու արեւմտահայերէն թարգմանութիւնը։ «Պատում» բառը Բլանշոյի ուզածն էր (ֆրանսերէն՝ récit), այն վայրկեանէն ի վեր երբ այլեւս որոշած էր վէպ չգրել։ Մէկտեղուած են ուրեմն «Մահավճիռը» (1948), «Պատո՞ւմ մը» (1949), որ աւելի ուշ որպէս գիրք տպուեցաւ «Օր-ցերեկուան խելագարութիւնը» վերնագրով, ու «Վերջին մարդը» (1957)։ […]

Գրականութիւնը եւ մահուան մեր իրաւունքը

Մորիս Բլանշոյ (1907-2003) ֆրանսացի մտաւորական, վիպագիր եւ քննադատ մըն էր, այդ մարզին մէջ ամենէն յարգուածներէն մէկը։ Սոյն հատորը մէկ կողքին տակ կը հրամցնէ երկու գրուածք։ Նախ՝ Մորիս Բլանշոյի 1947ին հանդէսով եւ 1949ին՝ գիրքով լոյս տեսած La littérature et le droit à la mort վիճաբանական փորձագրութեան արեւմտահայերէն թարգմանութիւնը։ 1947ին լոյս տեսած էր Ժան-Փօլ Սարտրի «Ի՞նչ է […]

Պատկեր, պատում, պատմութիւն – 2

Սոյն հատորը կը մէկտեղէ Սփիւռքէն տարածքէն առաջ՝ Աղէտի՛ տարածքին եւ ոլորտին պատկանող չորս վիպագիրներու գործերուն շուրջ ուսումնասիրութիւններ, սկիզբը՝ Զապէլ Եսայենի եւ Գրիգոր Պըլտեանի, ետքը սակայն ստիպողաբար՝ Շահնուրի եւ Որբունիի, որոնք աւելի կանուխէն Մարկ Նշանեանի վերլուծական գրգռութիւնը մօտեցումը արթնցուցած էին։ Վերջաւորութեան զետեղուած երկու ուսումնասիրութիւններ, այս անգամ՝ միայն Զարեհ Որբունիին նուիրուած, կը փորձեն անգամ մը եւս վերապրողի […]

Պատկեր, պատում, պատմութիւն – 1

Սոյն հատորը կը պարունակէ երեք ուսումնասիրութիւններ։ Առաջինը՝ «Ինքն իր պատկերը…» Կարոլ Ֆէկէտէ անունով լուսանկարիչ արուեստագիտուհիի մը պատկերներէն մեկնելով՝ կը հանդիպի Մորիս Բլանշոյի 1955ի Գրական տարածքը գիրքին մէջ որպէս յաւելուած հրամցուած պատկերի շուրջ մտորումներուն, ու կը բացատրէ թէ 1948էն (Մահավճիռը) մինչեւ 1957 (Վերջին մարդը) Բլանշոյ վերապրողի կերպարին շուրջ աննախընթաց աշխատանք մը կատարած է։ Երկրորդը՝ «Պատմութեան զգացողութիւնը» […]

Օտարութեան Փորձընկալումը

Անտուան Բեռման (1942-1991) ֆրանսացի թարգմանիչ ու թարգմանութեան տեսաբան մըն էր։ Իր այս գիրքին (L’Epreuve de l’étranger, 1984ին լոյս տեսած) նիւթն է գերմանացի Վիպապաշտներու առաջին սերունդին (մասնաւորաբար՝ Ֆրիդրիխ Շլեգելի եւ Նովալիսի) մօտ թարգմանութեան տեսաբանութիւնը, եւ խորքին մէջ այդ սերունդէն առաջ եւ վերջ գերմանախօս աշխարհէն ներս ծաւալած թարգմանութեան հարցը։ Յաւելուածով մը հրամցուած են ուղղակի բնագիրէն թարգմանուած՝ Շլեգելի […]

Դերաքրիստոսը

Սոյն հատորը մէկ կողքի տակ երկու գիրք կը պարունակէ։ Նախ՝ Ֆրիդրիխ Նիցչէի վերջին գործերէն՝ Դերաքրիստոսը (գերմաներէն՝ Der Antichrist, որ կրնայ նաեւ նշանակել “հակաքրիստոնեան”) գիրքին արեւմտահայերէն թարգմանութիւնը։ Որմէ ետքը կու գայ Մարկ Նշանեանի աշխատասիրութիւնը Նիցչէի՝ գիտակից կեանքի վերջին տարիներուն զարգացուցած փիլիսոփայութեան մասին։ Նիցչէն իր այս գիրքը «ուժանիւթ»ի կը նմանցնէր, կ՚ըսէր թէ «տառացի կերպով կը պայթեցնէ մարդկութեան […]