մանկավարժական աղբիւրներ արեւմտահայերէնով

բերդին խաղը

բե՛րդ, բե՛րդ, քարէ բե՛րդ, թագաւորը ունի ամուր բե՛րդ․ թագաւորը ըսաւ թագուհիին, թագուհին ըսաւ իշխանին, – կը մօտենայ թշնամին,   պիտի փախցնէ իշխանուհին․ ձի, ձի, ճերմակ ձի, ձի, ձի, սեփ սեւ ձի, իշխանը ունի ճերմակ ձի, սեփ սեւ ձի․ թամբը, սանձը, պայտին գամը… ձի, ձի, ճերմակ ձի, ձի, ձի, սեփ սեւ ձի, իշխանը ունի՜… թամբը, սանձը, գամէ […]

տունիկը եւ նունիկը

կար ու չկար, բան մըն ալ չկար… մատիտս առի… քառակուսի տո՛ւփ մը գծեցի… տուփ տունիկ եւ եռանկիւն տանիք… տուփ տունիկ, եռանկիւն տանիք եւ դուռ պատուհան… ծխնելոյզ մը տանիքին վրան… կար ու չկար, բան մըն ալ չկար… մատիտս առի, պարտէզով տունիկ մը գծեցի… պարտէզին մէջ՝ արեւածաղիկ… յանկարծ դուռը բացաւ նունիկը, ցնցուղով ջրեց արեւածաղիկը… ակա՜ս մակաս, ի՞նչն […]

հտպիտը եւ գլխարկը

կէս կատակ, կէս շիտակ, հտպիտ մըն եմ խեղկատակ․ կարմիր քիթ, ծա՛կ գլխարկ, մէջէն ելաւ նապաստակ․ ծակ գլխարկէն՝ նապաստակ… կէս կատակ, կէս շիտակ, հտպիտ մըն եմ խեղկատակ․ կարմիր քիթ, ծա՛կ գլխարկ, մէջէն ելաւ կարկանդակ․ ծակ գլխարկէն՝ նապաստակ, կարկանդակ… կէս կատակ, կէս շիտակ, հտպիտ մըն եմ խեղկատակ․ կարմիր քիթ, ծա՛կ գլխարկ, մէջէն ելաւ չորս ջութակ․ ծակ գլխարկէն՝ […]

դհոլը

տամ պըտա տըմպա դհոլը, առի ելայ տանիքը, խաղ կանչեցի տանիքէն, ձայնս անցաւ… լեռներէ՜ն, լեռներէ՜ն… ձորերէ՜ն, ձորերէ՜ն… ծովերէ՜ն, ծովերէ՜ն… հովերէ՜ն, հովերէ՜ն… ֆրանսայէ՜ն, ֆրանսայէ՜ն… եգիպտոսէ՜ն, եգիպտոսէ՜ն… հայաստանէ՜ն, հայաստանէ՜ն… երկաթէ ձողերը շարէ՛, էֆելի աշտարակը շինէ՛․ քար քարի վրայ շարէ՛, փարաւոնին բուրգերը շինէ՛․ մասիսը հո՛ս է, սիսը ո՞ւր է․

տունը եւ շունը

շուն, շուն, տուն, տուն․ չալիկը շուն է, չալիկը տուն մը կ՚ուզէ… արամիկը կացինով փայտը կը կտրէ՝ չրը՛խկ, չրը՛խկ, սղոցով փայտը կը սղոցէ՝ ղը՛րթ․ ղը՛րթ… մուրճով գամը կը գամէ՝ թը՛խկ, թը՛խկ, աքցանով ծուռ գամը կը հանէ՝ չը՛րթ… կը սղոցէ՜, կը գամէ՜, չալիկին տո՛ւն մը կը շինէ, եօթը գոյնով կը ներկէ․ չալիկը շա՜տ ուրախ է․ կը հաջէ, […]

նունիկին արեւածաղիկը

նունիկը ունէր ցնցուղ մը եւ թաղար մը․ հողով լեցուց թաղարը, մէջը դրաւ հունտիկ մը․ ցնցուղով ջրեց հունտիկը ու երկա՜ր սպասեց․ մէկ օր, երկու օր… քանի՞ օր անցաւ, չգիտցաւ, յանկարծ տեսաւ ծիլ ծիլիկ մը, ուրախացա՜ւ նունիկը՝ հոփինա՜… ցնցուղով ջրեց ծիլ ծիլիկը ու երկա՜ր սպասեց․ մէկ օր, երկու օր… քանի՞ օր անցաւ, չգիտցաւ, յանկարծ տեսաւ կոկոն մը, […]

ալին զալին տայ

հովը ծովը, ոսկի արեւը, մա՜նր աւազը, ալին զալին տա՜յ, ալին զալին տա՜յ… ծովուն վրայ նաւ մը կայ… նաւը կայմը առագաստը, հովը ծովը, ոսկի արեւը, մա՜նր աւազը, ալին զալին տա՜յ, ալին զալին տա՜յ… նաւուն վրայ թռչուն մը կայ․ կուրծքը ճերմակ, թեւերը սեւ, իսկ պոչիկը մկրատաձեւ․ ծիծեռնակը` նաւը կայմը առագաստը, հովը ծովը, ոսկի արեւը, մա՜նր աւազը, ալին […]

ձուկ ձուկ

ծովուն մէջ զանազան, զարմանազան ձուկեր… ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, քառակուսի ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, եռանկիւն ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, քառանկիւն ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, շեղանկիւն ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, կլոր ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, հաւկթաձեւ ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, խաչաձեւ ձուկ․ ձո՛ւկ, ձո՛ւկ, կամարաձեւ ձուկ․ կապոյտ եւ դեղին՝ կանանչ կլոր եւ կլոր՝ հաւկթաձեւ կարմիր եւ դեղին՝ նարնջագոյն քառակուսի եւ քառակուսի՝ քառանկիւն ծովուն մէջ […]

հաւուկը

այն ո՞վ է… կուտ կ՚ուտէ, հաւկիթ կ՚ածէ, կուտ կ՚ուտէ, հաւկիթ կ՚ածէ… հաւուկն է, հաւնոցին մէջ կուտ կ՚ուտէ, հաւկիթ կ՚ածէ, կուտ կ՚ուտէ, հաւկիթ կ՚ածէ… ճերմակ հաւուկ, գիրուկ միրուկ, անշուշտ ածեց հաւկիթ մը, ճերմակ հաւուկ, գիրուկ միրուկ, թուխս նստաւ տաքո՜ւկ տաքուկ․ անցաւ երկա՜ր ժամանակ․ օր մըն ալ յանկա՛րծ, չը՜րըխըկը, մէջէն ելաւ ճուտիկ մը․ – կը՛տ կը՛տ կըտա՜կ, […]

ցոյց ցոյց ժամացոյց

ցո՛յց, ցո՛յց, ժամացոյց․ երկար բարակ սլաք մը, կլոր կլոր կը դառնայ, վայրկեանները ցոյց կու տայ․ կարճուկ մարճուկ սլաք մը, կամաց կամաց կը դառնայ, ժամերը ցոյց կու տայ․ կէսօր է․ ճաշելու ժամն է․ բարի ախորժակ… կէս գիշեր է․ երազելու ժամն է․ անո՜ւշ քուն, ոսկի՛ երազ… ցո՛յց, ցո՛յց, օրացոյց․ նինինուին տարեդարձը՝ ապրիլ մէկ ցո՛յց, ցո՛յց, կողմնացոյց․ սլաքը […]